Ριζική μεταβολή του τρόπου εκλογής της Εφοροεπιτροπείας

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στον Κανονισμό Λειτουργίας των Αγαθοεργών Καταστημάτων Ιωαννίνων  συνάγεται ότι το κυρίαρχο σώμα επιλογής – άμεσα ή έμμεσα – των 21 μελών της Εφοροεπιτροπείας είναι οι ενορίτες των 5 εκκλησιών της πόλης, δηλαδή οι δημότες (ο λαός) των Ιωαννίνων. Συγκεκριμένα προβλέπεται ότι οι 10 επίτροποι των εκκλησιών που συμμετέχουν στο 21μελές Συμβούλιο και οι 25 επίτροποι των εκκλησιών που αποτελούν το 61% του εκλογικού σώματος που επιλέγει τους υπόλοιπους 11 Εφόρους, εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία των ενοριτών και βάσει ενοριακών καταλόγων.

Υπενθυμίζεται επίσης ότι βάσει των διατάξεων των άρθρων 1 και 2 του Κανονισμού: α) η διοίκηση των κοινωφελών ιδρυμάτων θα ασκείται από το ίδιο νομικό πρόσωπο το οποίο θα διοικεί τους Ιερούς Ναούς, τα Νεκροταφεία και τα Εξωκλήσια και β) οι κανόνες διαχείρισης και ο τρόπος εκλογής των Εφοροεπιτρόπων  θα είναι κοινοί τόσο για τα κοινωφελή ιδρύματα, όσο και για τους Ιερούς Ναούς, τα Νεκροταφεία και τα Εξωκλήσια

Δηλαδή με μία και μοναδική διαδικασία και με ένα και μοναδικό ψηφοδέλτιο εκλέγονταν πέντε (5) πρόσωπα ανά Ιερό Ναό με τρισυπόστατη όμως ιδιότητα: α) το σύνολο των 5 ενοριακών επιτρόπων θα αποτελέσει το εκκλησιαστικό συμβούλιο του Ιερού Ναού β) οι 2 πρώτοι σε ψήφους  ενοριακοί επίτροποι θα συμμετέχουν ως μέλη της Εφοροεπιτροπείας και β) το σύνολο των 25 εκκλησιαστικών επιτρόπων θα συμμετάσχει στη διαδικασία επιλογής των 11 λαϊκών Εφόρων.

Από την 5^η Ιανουαρίου 1979 ετέθη σε ισχύ ο Κανονισμός 8/1979 της Ιεράς Συνόδου της Ελλάδος «Περί Ιερών Ναών και Ενοριών» βάσει του οποίου η διοίκηση και διαχείριση των Ιερών Ναών κ.λ.π. θα γίνεται από 5μελές Εκκλησιαστικό Συμβούλιο (ο ιερέας και 4 επίτροποι) και ότι οι επίτροποι των εκκλησιών δεν θα εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία των ενοριτών και βάσει ενοριακών καταλόγων αλλά θα διορίζονται από το Μητροπολιτικό Συμβούλιο (*) μετά από πρόταση του οικείου Μητροπολίτη (Άρθρο 7).

Από τότε που τέθηκε σε εφαρμογή ο προαναφερθείς Κανονισμός  (1980 και μετά) θα έπρεπε:

• να τροποποιηθεί ο Κανονισμός Λειτουργίας των Αγαθοεργών και να καταργηθούν εκείνες οι διατάξεις που αφορούν στη διοίκηση των Ιερών Ναών, Νεκροταφείων κ.λ.π. από την Εφοροεπιτροπεία (με άλλα λόγια: να διαχωριστεί πλήρως η διοίκηση και διαχείριση των εκκλησιαστικών ιδρυμάτων, από τις δωρεές και τα κληροδοτήματα)
• για την εκλογή των 21 Εφόρων να επιλεγεί α) είτε η συνέχιση εφαρμογής των διατάξεων των άρθρων 4-13 του Κανονισμού του 1926 και εκλογής των 25 επιτρόπων των εκκλησιών από τον λαό των Ιωαννίνων (εκκλησίασμα) με δημοκρατικές διαδικασίες και ανεξάρτητα από τον νέο τρόπο ορισμού των επιτρόπων των εκκλησιών β) η κατάργηση των άρθρων 4-13 του Κανονισμού και ο καθορισμός νέου τρόπου εκλογής των Εφόρων, εναρμονισμένης με τις διατάξεις της διαθήκης Νικολάου Ζωσιμά.

Όμως δεν έγινε τίποτε από όλα αυτά. Οι επίτροποι – κατά παράβαση των διατάξεων του Ν.Δ. της 1^ης  Ιουλίου 1926 – διορίζονταν πλέον από τον Μητροπολίτη, γεγονός που οδήγησε σε ακύρωση κάθε έννοια δημοκρατικής διαδικασίας και αντιπροσωπευτικής συμμετοχή των πολιτών στην εκλογή της Εφοροεπιτροπείας. Με την διαδικασία αυτή το σύνολο των 21 μελών της  Εφοροεπιτροπείας θα διορίζονταν πλέον, άμεσα ή έμμεσα, από τον εκάστοτε Μητροπολίτη. Συγκεκριμένα:

• Οι 10 επίτροποι εκκλησιών που συμμετέχουν στο Συμβούλιο θα διορίζονται από το Μητροπολιτικό Συμβούλιο μετά από εισήγηση του Μητροπολίτη
• Οι υπόλοιποι 11 Έφοροι θα «εκλέγονται» από ένα εκλεκτορικό σώμα το οποίο απαρτίζεται σε ποσοστό 61% από επιτρόπους εκκλησιών που θα διορίζονται από το Μητροπολιτικό Συμβούλιο μετά από εισήγηση του Μητροπολίτη.

(*)Το Μητροπολιτικό Συμβούλιο απαρτίζεται από: τον Μητροπολίτη, δύο Εφημερίους, έναν Εκκλησιαστικό Σύμβουλο που επιλέγονται με κλήρωση, μεταξύ των Εφημερίων και των Εκκλησιαστικών Συμβούλων των Ενοριών της έδρας της Μητροπόλεως, έναν δικαστικό λειτουργό και τον Δημόσιο Ταμία