Λίγα συμπληρωματικά στοιχεία για τους μαθητές της Ζωσιμαίας Σχολής που είχαν συλλάβει οι Ιταλικές Αρχές

Του Χρήστου Γκούβη, Αποφοίτου της Ζωσιμαίας Σχολής της τάξεως που απεφοίτησε το 1945

Στο 17ο και 18ο τεύχος του περιοδικού «Ζωσιμάδες» περιλαμβάνονται δυο κείμενα με πληροφορίες για 10 μαθητές της Ζωσιμαίας Σχολής που συνέλαβαν οι Ιταλοί στα Γιάννενα και τους οδήγησαν σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως στην Ιταλία.
Όταν συνέβησαν τα γεγονότα αυτά ήμουν μαθητής της τετάρτης τάξεως του εξαταξίου γυμνασίου (σχολικό έτος 1941-42) και στεγαζόμαστε όλες οι τάξεις στο «Παράρτημα» της Ζωσιμαίας (σήμερα εγκαταστάσεις του ΚΤΕΛ) λόγω ζημιών του κεντρικού κτηρίου της Ζωσιμαίας από βομβαρδισμό των Ιταλών. Λέγοντας «όλες οι τάξεις» εννοώ τις τρεις τελευταίες του εξαταξίου γυμνασίου και τις τρεις πρώτες του οχταταξίου γυμνασίου.
Συμπληρωματικά προς όσα περιέχονται στα δυο κείμενα των «Ζωσιμάδων» θα ήθελα να προσθέσω και τα εξής:
1. Δεν θυμάμαι κάποιο «σαμποτάζ» στα Γιάννενα με αφορμή το οποίο έγιναν οι συλλήψεις των μαθητών. Οι συλλήψεις αυτές ήταν μάλλον μέρος των γενικότερων συλλήψεων που έγιναν στην πόλη την άνοιξη του 1942 και όχι το 1941. (Να υπενθυμίσω ότι οι πρώτες αντιστασιακές οργανώσεις εμφανίζονται στην περιοχή Ιωαννίνων στις αρχές του 1942). Θα ήθελα εδώ ν΄ αναφερθώ στις αντιδράσεις του Γυμνασιάρχη μας Χρήστου Σούλη του θαυμάσιου και σοφού αυτού ανθρώπου και δασκάλου. Την επομένη των συλλήψεων, αμέσως μετά την πρωινή προσευχή, ο Γυμνασιάρχης μας μίλησε για να μας δώσει τις συμβουλές του και να μας κάνει να προσέχουμε, γνωρίζοντας, βέβαια, πως ο ενθουσιασμός και η επιπολαιότητα (χαρακτηριστικά των νέων) θα μπορούσαν να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα τόσο σ’ εμάς τους ίδιους όσο και στους άλλους (γονείς, καθηγητές, κ.λ.π.). Τελειώνοντας τις παραινέσεις του ζήτησε για άλλη μια φορά να προσέχουμε, γιατί «…καμιά φορά, άλλοι τρων τα κράνια κι άλλοι ξινίζονται…».
2. Ο αριθμός των συλληφθέντων μαθητών πρέπει να ξεπερνούσε τους 10. Αυτό συνάγεται και από το έγγραφο του Ερυθρού Σταυρού που κάνει λόγο για τους «υπόλοιπους» Έλληνες μαθητές. Συνηγορεί σ’ αυτό, επίσης, και το κείμενο του Σπύρου Στεφόπουλου με τίτλο «Μια κατοχική μαθητική ιστοριούλα» που δημοσιεύθηκε στο 11ο τεύχος των «Ζωσιμάδων».
3. Από τους 10 μαθητές του πίνακα που περιλαμβάνονται στο έγγραφο του Ερυθρού Σταυρού γνώριζα προσωπικά τότε τους Λυκούργο Πολυζώη και Άρη Σαμοθρακίτη. Αργότερα γνώρισα και τον Λεωνίδα Παπαδόπουλο. Τον Λυκούργο Πολυζώη δεν τον έχω συναντήσει ποτέ μετά από την σύλληψή του. Ο Άρης Σαμοθρακίτης ελευθερώθηκε από το στρατόπεδο Νταχάου πριν από το τέλος του πολέμου με ενέργειες του πατέρα του που τότε υπηρετούσε σε κάποια κυβερνητική θέση στην Αθήνα. Με την επιστροφή του συνδέθηκε ξανά με αντιστασιακές οργανώσεις και το καλοκαίρι ρου 1944 κατατάσσεται σε ένοπλη αντιστασιακή οργάνωση στο Ζαγόρι. Με το τέλος του πολέμου φοίτησε στην Ιατρική Σχολή Αθηνών και ως ιατρός υπηρέτησε, μέχρι σχετικά πρόσφατα, στο Νοσοκομείο Παίδων (νομίζω στο Αγία Σοφία). Ο Λεωνίδας Παπαδόπουλος γύρισε από το Νταχάου με την λήξη του πολέμου. Συνυπηρετήσαμε για κάποιο διάστημα το 1949 στο στρατό (582 Τάγμα Πεζικού) κι αργότερα είχαμε κάποια επαφή τόσο στα Γιάννενα όσο και στην Αθήνα, ώσπου από κοινούς φίλους πληροφορήθηκα για το θάνατό του πριν από μερικά χρόνια. Εργάσθηκε στην Εθνική Τράπεζα, κυρίως στην Αθήνα και τον Πειραιά.

Από φωτογραφία του Κώστα Μπαλάφα στο Μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής Μονοδενδρίου (Οκτώβριος του 1944 νομίζω) σημειώνω την παρουσία κάποιων μαθητών της Ζωσιμαίας Σχολής που πήραν μέρος στην Εθνική Αντίσταση: Άρης Σαμοθρακίτης, Πάνος Σουρλίγκας, Χρήστος Γκούβης, Θεοχάρης Γιαννώρος και Γιώργος Τζαλμακλής. Στο βάθος, με την πλάτη γυρισμένη προς τον φακό, είναι ο Λέανδρος Βρανούσης, απόφοιτος της Ζωσιμαίας Σχολής φοιτητής τότε της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών και στη συνέχεια φιλόλογος-ιστορικός και γνωστή προσωπικότητα στον τομέα των γραμμάτων και ιδιαίτερα της ιστορίας.