“Δόξα  εἰς  τούς  Πεσόντες”

Ἐκεῖνοι ἔπεσον. Ἡ μοίρα δέν εἶχε δι’ αὐτούς γραπτόν νά ἐπιστρέψωσι εἰς τό στρατόπεδον ἠλιοκαεῖς καί κεκμηκότες, πλήρεις αἵματος καί λύθρου, ὄζοντες πυρίτιδος καί κόνεως, ἀλλά νικηταί. Ἡ τύχη δέν ἐπεφύλασσεν εἰς αὐτούς νά κομισθώσιν ὑπό τῶν νοσοκόμων εἰς τό θεραπευτήριον ἀλγοῦντες καί μέ πληγήν ἄνοικτήν, αἱμοσταγεῖς καί πελιδνοί, ἀλλά ζῶντες καί μέλλοντες νά ζήσωσιν. Ἐκεῖνοι ἔπεσον ὅπου ἔταξεν αὐτούς ἡ πατρίς καί τό καθῆκον.

Μεταξύ τῶν πεσόντων θά εἶναι ἴσως εἰς ἤ ἐλάχιστοι, οἵτινες ζῶντες δι’ οὐδένα εἶχον νά μειδιάσωσι, καί τούς ὁποίους οὐδείς ἔχει κλαύση νεκρούς.

Ἀλλά πλησίον ἐκεῖ, εἰς τό πλευρόν ἐκείνων δι’ οὖς πεσόντας οὐδέν ὑγράνθη ὄμ­μα, ἔπεσον ἐκεῖνοι, καί εἶναι οἱ πολλοί, οἵτινες ἐνδυόμενοι τήν στολήν τοῦ στρα­τιώτου, ὄτε ἐκλήθησαν ὑπό τῆς πατρίδος, δέν ἐμανδάλωσαν τόν οἶκον ἀλλ’ ἀφήκαν ἐντός αὐτοῦ μητέρα μέ λευκάς τᾶς τρίχας, ἤ πατέρα οὐ ἐτρεμον τά γόνατα κατά τόν χωρισμόν, σύνευνον τρυφερᾶν, βρέφος νεογεννές. Ἔπεσον ἐκεῖνοι οἵτινες ἀφή­καν χάριν τοῦ καθήκοντος χέρσον τόν ἀγρόν, ἀπότιστα τά ποίμνια, ἀργοῦν τό ἔργαστήριον, κατάκλειστον τό γραφεῖον. Εἶναι ἐκεῖνοι οἵτινες κατά τόν χρόνον πο­λύμηνου ἐκστρατείας μακράν τῆς γῆς τῆς γενέτειρας, μακράν τῶν οἰκείων, καθ’ ἑκάστην νύκτα πρίν ἤ κατακλίνωσι πρός ὕπνον τό σῶμα αὐτῶν τό κατάπονον, με­ταξύ ἐγρηγόρησεως καί ὀνείρου ἔβλεπον ἐνώπιον των τήν εἰκόνα τῆς στέγης τῆς πατρίου καί ἤκουον τῶν στοναχῶν τῶν ἐγκαταλελειμμένων γερόντων γονέων, τοῦ παραπόνου τῆς μεμονωμένης συζύγου, τοῦ κλαυθμηρισμοῦ τοῦ τρυφεροῦ νηπίου.

Κατ’ ὀλίγον προσέρχονται εἰς τόν οἶκον τῶν θρήνων οἱ ἐπιστρέψαντες. Ἐπολέμησαν μαζί του, εἶδον αὐτόν πίπτοντα, περιστεφανούμενον ὑπό τοῦ καπνοῦ τῆς μάχης ὡς ὑπό αἴγλης μυστηριώδους. Φέρουσιν εἰς τήν μητέρα τοῦ πεσόντος τήν παρηγορίαν, ὅτι ὁ υἱός ἔπεσεν ἐν τιμῇ καί ἐνδόξως, εἰς τήν σύζυγον τόν ἀρραβώνα τοῦ νεκροῦ, εἰς τό παιδίον τήν τελευταίαν του μάρτυρος κληρονομίαν, τόν θερμόν ἀσπασμόν τοῦ θανόντος πατρός. Διηγοῦνται ὅτι τό ὄνομα τοῦ πεσόντος ἐγράφη ἐντός στεφάνου δάφνης εἰς στήλην ἀθανασία, ὅτι ὀπόθεν τῆς Ἑλλάδος καί ἄν διήλθον, τό ὄνομα τοῦ ἦτο γνωστόν.

Σπυρίδων Π. Λάμπρος

Σπυρίδων Π. Λάμπρος (Κέρκυρα 1851 – Αθήνα 1919} Ιστορικός και συγγραφέας, καθηγητής του Εθνικού Πανεπιστημίου, Πρωθυπουργός της Ελλάδος (Σεπτ. 1916 – Απρίλ. 1917) από τους σημαντικότερους ερευνητές του μεσαιωνικού και νεώτερου Ελληνισμού. Καταγόταν από το χωριό Καλαρρύτες της Ηπείρου.