Από τον απόφοιτο της Ζωσιμαίας Σχολής συνεργάτη της ιστοσελίδας μας Θωμά Νούσια πληροφορηθήκαμε ότι έφυγε σήμερα (19.5.2022) από τη ζωή σε ηλικία 106 ετών ο θεολόγος καθηγητής της Ζωσιμαίας Θωμάς Μπαϊρακτάρης. Στη φωτογραφία του 1956, πρώτος από δεξιά, επισκέπτεται με τους άλλους καθηγητές το υπό ανέγερση νέο διδακτήριο της Σχολής και ενημερώνονται για την πορεία του έργου από τον αρχιτέκτονα Σπύρο Φιλίππου και τον εργολάβο μηχανικό Γιάννη Δήμου. Από αριστερά, οι Θωμάς Βοντετσιάνος, καθηγητής μουσικών, με παπιγιόν και μπαστούνι, Ευθύμιος Χατζηγιάννης, γυμναστής, Σωτήριος Νικολός, φιλόλογος, Αντώνιος Γρηγορίου, γυμναστής, Αρσένης Γεροντικός, γαλλικών και ιστορίας, Ευάγγελος Πρίτσος, φιλόλογος, Κων. Κωσταδήμας, φιλόλογος, Σπύρος Καρακίτσος, φυσικός, Μιχαήλ Μπάης, φυσικός, Σαράντης Παπανικολάου, φιλόλογος, Γεώργιος Παπανικολάου, φιλόλογος, γυμνασιάρχης, Δημ. Τζουμάκας, μαθηματικός, ο αρχιτέκτων Σπ. Φιλίπου, Παν. Δεβέκος, μαθηματικός, Σωτ. Χουλιάρας, φιλόλογος, ο μηχανικός Ι. Δήμου και ο Θωμάς Μπαϊρακτάρης, θεολόγος. Φωτογραφία και πληροφορίες από το αρχείο της Βασιλικής Καρακίτσου και την ιστοσελίδα του Συλλόγου Αποφοίτων της Ζωσιμαίας.
Εκφράζουμε θερμά συλλυπητήρια στην οικογένειά του.
5 Comments
Λυπήθηκα. Ήταν γείτονάς μου στα Γιάννενα. Όταν με συναντούσε, του άρεσε να μου μιλάει.
Μὲ θλίψη μαθαίνω, μόλις τώρα –μεταμεσονύκτια ὥρα τῆς 19/20 Μαΐου 2022– , ἀπ’ τὴν ἀγαπητή μας ἱστοσελίδα “Ζωσιμαία” μὲ τὴν λιτὴ ἀγγελία καὶ μιὰ φωτογραφία τοῦ 1956 ὅλων τῶν καθηγητῶν τότε μπροστά ἀπ’ τὸ ὑπὸ ἀνέγερση νέο λαμπρό κτήριο τῆς Ζωσιμαίας, ὅτι «Έφυγε από τη ζωή ο θεολόγος καθηγητής της Ζωσιμαίας Σχολής Θωμάς Μπαϊρακτάρης», ἐδῶ στὰ Γιάννινα. Ὁ Θεὸς νὰ ἀναπαύσει τὴν ψυχή του “ἐν χώρᾳ ζώντων” καὶ παρηγορεῖ τοὺς οἰκογενεῖς του καὶ τοὺς φίλους καὶ μαθητές του.
Ὁ μακαρίτης κὺρ Θωμᾶς Μπαϊρακτάρης, “ἐκ Φλαμπουραρίου Ζαγορίου ὁρμώμενος”, ὅπως ἔχει ἀναγράψει δίπλα στ’ ὄνομά του σ’ ἕνα φύλλο μὲ γραμμένον ἀπ’ τὸν ἴδιο ἕναν Πολυχρονισμὸ τῶν βασιλέων, μὲ σημάδια τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς καὶ τὸ ἔχω φυλαγμένο κάπου ἀπὸ τότε, ἦταν, ἐκτὸς ἀπὸ καθηγητὴς τῶν Θρησκευτικῶν, καὶ μιὰ σημαντικὴ καὶ πολύτροπη καλλιτεχνικὴ – μουσικὴ προσωπικότητα, ποὺ κατὰ καιροὺς ἐκδήλωνε μὲ ἀνάλογες δραστηριότητες καὶ κάποια πτυχή της. Δὲν τὰ ξέρω ὅλα μὲ λεπτομέρειες καὶ δὲν ἐκτείνομαι σὲ αὐτά. Γνωρίζω ὅμως ὅτι ἦταν καὶ ὁ πρῶτος δάσκαλος τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς, ἴσως σὲ κάποιο βαθμὸ καὶ ἐμπνευστής, στὴν ἐπίσημη Σχολὴ Βυζαντινῆς Μουσικῆς ποὺ ἵδρυσε ἡ Ἱερὰ Μητρόπoλη Ἰωαννίνων καὶ πρωτολειτούργησε τὸ Φθινόπωρο τοῦ 1954, στὴν μεγάλη αἴθουσα ἐκδηλώσεων, στὸν ἐπάνω ὄροφο τοῦ καταπληχτικοῦ πετρόκτιστου κτηρίου τῆς Καπλανείου Σχολῆς. Καὶ ἦταν τότε, καὶ γιὰ πολλὰ χρόνια, καὶ πρωτοψάλτης τοῦ ἱεροῦ ναοῦ τῆς ἁγίας Αἰκατερίνης, τοῦ Σιναϊτικοῦ Μετοχίου. Ὁ ὑποφαινόμενος, Γρηγόριος Στάθης, ἤμουν στὴν Ε΄ τάξη τοῦ ὀκταταξίου τότε Γυμνασίου τῆς Ζωσιμαίας Σχολῆς, καὶ ἤμουν καὶ ἕνας ἀπ’ τοὺς πρώτους ἑκατόν-τόσους μαθητὲς τῆς Σχολῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς τῆς Μητροπόλεως, ὅπου καὶ συνέχισα ὅλα τὰ τέσσερα χρόνια ποὺ ἤμουν καὶ μαθητὴς τῆς Ζωσιμαίας, μέχρι τὴν ἀποφοίτησή μου, τὸν Ἰούνιο τοῦ 1958, τὸν πρῶτο χρόνο λειτουργίας τοῦ νεόδμητου – πετρόκτιστου ὄμορφου κτηρίου.
Ὅταν πέτυχα στὴν Θεολογικὴ καὶ στὴν Φιλοσοφικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, στὶς ἐξετάσεις τοῦ 1958 –καὶ προτίμησα τὴν ἐγγραφή μου στὴν Θεολογικὴ Σχολή– , ὁ μακαρίτης δάσκαλός μου κὺρ Θωμᾶς Μπαϊρακτάρης μὲ ἐφοδίασε καὶ μὲ μιὰ συστατικὴ ἐπιστολή του πρὸς τὸν μακαρίτη κὺρ Σπῦρο Περιστέρη, πρωτοψάλτη τοῦ Μητροπολιτικοῦ ναοῦ τῶν Ἀθηνῶν καὶ καθηγητὴ Βυζαντινῆς Μουσικῆς στὸ Ὠδεῖο Ἀθηνῶν, μήπως μοῦ χρειαστεῖ στὴν προσπάθειά μου, ποὺ μοῦ ὑπέδειξε νὰ κάνω· δηλαδὴ νὰ ἐπιδιώξω νὰ πάρω μιὰ ὑποτροφία, δωρεὰν φοίτηση δηλαδή, τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν καὶ συνεχίσω τὶς σπουδές μου γιὰ τὴν Βυζαντινὴ Μουσικὴ στὸ Ὠδεῖο Ἀθηνῶν. Ἔγραφε στὸν φίλο του Σπῦρο Περιστέρη, –ὁ φάκελος ἦταν ἀνοιχτὸς καὶ διάβασα τὸ γράμμα– , ὅτι “διέβλεπε στὸ πρόσωπό μου ἕναν σπουδαῖο θεωρητικὸ τῆς Μουσικῆς!… καὶ ἀξίζει νὰ μὲ στηρίξει, ἂν χρειαστεῖ, στὶς ἐξετάσεις”. Καὶ χρειάστηκε, ἴσως! Στὶς ἐξετάσεις, γιὰ τὴν πλήρωση ὀκτὼ θέσεων ὑποτροφιῶν, ἰσοβαθμήσαμε γιὰ τὴν 7η καὶ 8η θέση 3-4 ὑποψήφιοι. Μᾶς κάλεσαν καὶ σὲ μιὰ δεύτερη ἀκρόαση σὲ κάποιο ψάλμα τῆς ἐπιλογῆς μας. Τελικὰ πῆρα τὴν ἕβδομη θέση καὶ τὴν ὑποτροφία! Καὶ δόξα τῷ Θεῷ.
Δὲν ξέρω ἂν ἦταν καὶ προφήτης ὁ μακαρίτης κὺρ Θωμᾶς! Διέβλεψε ὅμως τὸν ζῆλο μου γιὰ παραπέρα σπουδές, –γιὰ τὶς ὁποῖες ρωτοῦσε καὶ μάθαινε καὶ καμάρωνε– , πολλὲς καὶ σημαντικὲς καὶ ἱκανὲς νὰ μὲ κάνουν αὐτὸν –ποὺ ὁ Θεὸς εὐδόκησε νὰ γίνω– τὸν ἐρευνητὴ καὶ ἀναστυλωτὴ τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς καὶ τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης, ὡς τὸν ἀκραιφνῆ Ἑλληνικὸ Μουσικὸ Πολιτισμὸ τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας, ποὺ ἡ ἀχλύδα τῆς μεταβυζαντινῆς καὶ μέχρι τὴν ἐθνεγερσία τοῦ 1821 τῆς ἀλλόθρησκης καὶ ἀλλοεθνοῦς κυριαρχίας, τὸν κράτησε κρυμμένο καὶ τὸν παρέδωκε παραμορφωμένο σ’ ἐμᾶς τοῦς Νεοέλληνες κληρονόμους. Τώρα ἡ Βυζαντινὴ Μουσικολογία, ὡς ἐπιστήμη, ἀνέβηκε σὲ ψηλὸ ἀναβαθμὸ πανεπιστημιακῆς περιωπῆς καὶ αἴγλης καὶ διδάσκεται καὶ φανερώνεται ὡς ἕνα ἀπ’ τὰ βασικὰ γνωρίσματα τῆς ἐθνικῆς αὐτοσυνειδησίας μας.
Ἐκφράζω τὴν βαθειὰ θλίψη μου γιὰ τὴν κοίμησή του, ἦταν κι ἀποσταμένος καὶ ὑπέργηρος –ὑπεραιωνόβιος!–, καὶ ὑποκλίνομαι μὲ σεβασμὸ καὶ εὐγνωμοσύνη “εἰς μνημόσυνον αἰώνιον”.
Στην Ζωσιμαία πρωτοβρέθηκα με την μετάθεση του Πατέρα μου στα Γιάννενα το Πάσχα του ΄64, στην 4η Γυμνασίου στο Πρακτικό. Παράλληλα με το υψηλό επίπεδο κατάρτισης των καθηγητών και το συνακόλουθο επίπεδο εκπαίδευσης που μας παρείχαν, δεν έλλειπαν τα εύθυμα στιγμιότυπα στις καθημερινές παραδόσεις. Ο Μπαϊρακτάρης συνήθιζε να παραδίδει και την επόμενη διδακτική ώρα να εξετάζει.
Σήκωνε συχνά – πυκνά για εξέταση κάποιον συμμαθητή (δεν θα αναφέρω όνομα), για τον οποίον τα Θρησκευτικά ήταν πάντα κάτι σαν ‘’Ιερά Εξέταση’’ γιατί δεν είχε κανένα ταλέντο σ’ αυτά και ήταν μονίμως αδιάβαστος. Τον σήκωνε πάντα τελευταίο, για να κλείνει ευχάριστα η ώρα…
– Για πες μας τι είπαμε στο προηγούμενο μάθημα?
– Στο προηγούμενο μάθημα λοιπόν, είπαμε…
– Ναι, για προσπάθησε…
– Στο προηγούμενο μάθημα λοιπόν, είπαμε… για τον Θεό…
– Χαίρω πολύ… ένα χρόνο τώρα για τον Θεό λέμε… Τι είπαμε λοιπόν για τον Θεό?… Τι έκανε αυτή τη φορά ο Θεός?…
– Ο Θεός λοιπόν Κε Καθηγητά… όπως είναι γνωστό… όπως όλοι γνωρίζουμε… είναι φιλεύσπλαχνος…
– Μάλιστα… Μάλιστα… Και τι άλλο έκανε ο Θεός?…
– Ο Θεός λοιπόν Κε Καθηγητά… όπως είναι γνωστό… είναι μεν φιλεύσπλαχνος… αλλά είναι και παντοδύναμος… Και αν βάλει ένα χεράκι, θα περάσω και φέτος στα θρησκευτικά…
Ήταν ξαφνικό. όχι διότι αποκοιμήθηκε (πέθανε) ο αείμνηστος καθηγητής μας Θωμάς Μπαϊρακτάρης,αλλά δεν ξέρω αν ήξερε κανείς ότι ζεί. Θυμάμαι χρόνια που τον συνάντησα ,θα είχε περάσει τα 95 και τον συγχάρηκα. Κάναμε κάμποση κουβέντα. Με θυμήθηκε.Του είπα να μη σε βασκάνω και να τα εκατοστήσεις. Αυτός τα πέρασε. Μπράβο του. Είχε περάσει κακουχίες με τον εμφύλιο και αιχμαλωσία από τους κομουνιστές και δραπέτευσε κάπου στην Κόνιτσα. Έχω διαβάσει τη βιογραφία του. Η είδηση του θανάτου του και η δημοσίευση της φωτογραφίας των καθηγητών της Ζωσιμαίας Σχολής μας έφερε μια γλυκιά ανάμνηση των μαθητικών μας χρόνων. Εγώ αποφοίτησα το 1962 , και τώρα έχω πατήσει τα 80. Εκτύπωσα τη φωτογραφία των καθηγητών, κάπου κάπου να την κοιτάζω και να θυμούμαι τα χρόνια που πέρασαν. .Φέρνω στη μνήμη μου όλους τους καθηγητάς. Αιωνία σου η μνήμη αείμνηστε καθηγητά Θωμά Μπαϊρακτάρη..
Τον ειχα καθηγητη τον θυμαμαι με αγαπη ας ειναι ελαφρυ το χωμα που τον σκεπαζει