“Οι παλιοί βιβλιοπώλες των Ιωαννίνων” του απόφοιτου της Ζωσιμαίας Σχολής Θωμά Νούσια

Στη φωτογραφία του Απόστολου Βερτόδουλου, ο Γιάννης Κατσαρός στο μικρό ξύλινο βιβλιοπωλείο του στην είσοδο της στοάς Λούλη το 1968.

Στην «πόλη των Γραμμάτων», τα βιβλιοπωλεία δεν ήταν απλώς μαγαζιά που πουλούσαν βιβλία και χαρτικά. Ήταν στέκια εκπαιδευτικών και λογοτεχνών που ενημερώνονταν για τις νέες εκδόσεις και αντάλλασσαν απόψεις, ήταν και σημεία συνάντησης του μαθητόκοσμου και του φοιτητόκοσμου. Οι παραδοσιακοί βιβλιοπώλες, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στα σημερινά απρόσωπα τμήματα βιβλίων των πολυκαταστημάτων, είχαν προσωπική γνωριμία με τους πελάτες τους και ήξεραν τα ενδιαφέροντα και τις προτιμήσεις καθενός χωριστά. Να θυμηθούμε μερικά από τα παλιά βιβλιοπωλεία που έγραψαν ιστορία στα Γιάννινα το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα;

Τα πιο πολλά ήταν συγκεντρωμένα στην Ανεξαρτησίας. Ίσως γιατί από εκεί περνούσε όλος ο μαθητόκοσμος της Ζωσιμαίας, του Θηλέων και του ιδιωτικού λυκείου. Σ’ αυτόν τον δρόμο ήταν οι αδελφοί Στάθης και Χρήστος Λυγούρας πριν μεταφερθούν στη Μητροπόλεως, ο Κιτσίας, που τον διαδέχθηκαν ο Παπαγιαννίδης και ο Λάγκας , ο Παπαβρανούσης, ο Σάκης Κουμπλομάτης, η άλλη Κουμπλομάτη λίγο πιο πέρα, το Σολώνειο του Καρακίτσιου και ο Μαργιόλας. Στην είσοδο της στοάς Λούλη, σε μια μικρή ξύλινη κατασκευή, ο Γιάννης Κατσαρός (φωτογραφία) κατάφερνε να χωράει μεγάλη γκάμα τίτλων και πολλές σπάνιες εκδόσεις. Αργότερα οι δύο γιοι του μετέφεραν το μαγαζί στην Ανεξαρτησίας.

Στην Καλλάρη ήταν ο Χόβολος και στην Αβέρωφ, κοντά στο Κουρμανιό, το «Χαρτέξ» του Νταλαμάγκα, που στη συνέχεια μεταφέρθηκε στην 28ης Οκτωβρίου και σήμερα είναι στην πλατεία. Στην Κρυστάλλη εδώ και 65 χρόνια ο Νίκος Κωνής και μετά ο γιος του ο Κώστας άλλαξαν τρία μαγαζιά, όλα σε απόσταση λίγων μέτρων. Στην Παπάζογλου 16, στο ισόγειο της Καπλανείου, άνοιξε βιβλιοπωλείο πριν έναν αιώνα ο Κώστας Τόδουλος, στο οποίο εκτός από βιβλία και χαρτικά πουλούσε και ραδιόφωνα, γραμμόφωνα και δίσκους μουσικής. Πηγαίναμε μικροί, τη δεκαετία του ’60, να αγοράσουμε τετράδια και μολύβια και τον θυμόμαστε με το κατάλευκο μουστάκι του και το τσιμπούκι του με τον αρωματικό καπνό. Την επιχείρηση συνέχισε ο εγγονός του Κώστας Πέτσιος με τον γαμπρό του Λάκη Οικονόμου.

Στην 28ης Οκτωβρίου, δίπλα στο Παλλάδιο, λειτουργούσε το βιβλιοπωλείο του Δόκου. Λίγο πιο πάνω η «Δωδώνη» του Αλέκου Ράπτη και η «Σύγχρονη Εποχή», έναντι Ταχυδρομείου ο Σταύρος Ιωαννίδης, στη Μιχαήλ Αγγέλου η άλλη «Δωδώνη» των ομώνυμων εκδόσεων των αδελφών Λάζου και στην πλατεία, στο ισόγειο του «Ακροπόλ», ο «Προμηθέας» του ζεύγους Τσιόμπου. Στην αρχή της Αβέρωφ πριν τη ρυμοτόμησή της ήταν ο Κασιούμης, στο Τοσίτσειο λειτούργησε παλιά για λίγο το βιβλιοπωλείο του Παπαγιαννίδη και αργότερα πιο κάτω ο «Αναγνώστης» του Σπύρου Σκαμνέλου. Άλλα βιβλιοπωλεία ήταν του Παναγιωτόπουλου στην Τσιριγώτη, του Χουλιαρά στην πλατεία Πάργης, του Πέτσιου στην Καλούτσιανη και του Θανάση Αναστασιάδη στην Αραβαντινού, ενώ αποθήκη βιβλίων σε υπόγειο στην πλατεία είχε ο Γιάννης Μπέσιος, ο μετέπειτα ιερέας.

Φωτογραφία του κειμένου και το κείμενο είναι από το αρχείο του Απόφοιτου της Ζωσιμαίας Σχολής (1972) Δημοσιογράφου Θωμά Νούσια. Έχει δημοσιευθεί στην ομάδα της ιστοσελίδας “Τα Γιάννενα στο χρόνο” .