Οι μαθητές της Ζωσιμαίας Σχολής όμηροι των Ιταλών

Ένα γεγονός άγνωστο στους περισσοτέρους
του Σταύρου Δερματά Αντιστράτηγου, Απόφοιτου Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων

Ο Ελληνοϊταλικός, ο Ελληνογερμανικός πόλεμος 1940-41 και η κατοχή που ακολούθησε στη συνέχεια μέχρι το 1944, έχουν ένα χαρακτηριστικό το οποίο απουσιάζει απ΄ όλα τα κράτη τα οποία προέβαλαν όποιας μορφής αντίσταση στις δυνάμεις του άξονος. Το χαρακτηριστικό αυτό είναι ότι η αντίσταση των Ελλήνων ήταν παλλαϊκή και όχι μόνο των ηρωικών στρατευμένων μας. Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια του πολέμου οι μεν στρατευμένοι πολεμούσαν στην πρώτη γραμμή ενώ στα μετόπισθεν όλοι, άνδρες γυναίκες και παιδιά υποστήριζαν τον αγώνα τους συλλέγοντας και αποστέλλοντας ρουχισμό, γράμματα ή εργαζόμενοι εθελοντικά στα νοσοκομεία και την αεράμυνα. Κατά τη διάρκεια της κατοχής οι μεν στρατιωτικοί πολεμούσαν στη Β. Αφρική οι δε εντός Ελλάδος συμμετείχαν στην Αντίσταση πολεμώντας τους κατακτητές στα βουνά ή διενεργώντας κατασκοπία ή σαμποτάζ στις εγκαταστάσεις των κατοχικών στρατευμάτων. Οι Ηπειρώτες προφανώς και δεν μπορούσαν να απουσιάσουν από το προσκλητήριο στην καθολική Αντίσταση. Είχαν ήδη αποδείξει τον ηρωισμό τους στο Καλπάκι και τα Βορειοηπειρωτικά βουνά από 28 Οκτ. 1941 μέχρι τον Απρίλιο του1941.
Η Ήπειρος ήταν υπό την Ιταλική κατοχή. Εκτός από τη δράση των ανταρτικών ομάδων, στις πόλεις γινόταν επανειλημμένασαμποτάζ. Οι Ιταλοί σε μια απέλπιδα προσπάθεια να τα ελαχιστοποιήσουν προέβαιναν σε συλλήψεις ομήρων ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλλου. Οισυλλήψεις ομήρων ήταν μία συνήθης ενέργεια των Ιταλών. Υπενθυμίζεται η σύλληψη ομήρων και η αποστολή στην Ιταλία όλων των κατοίκων χωριών του Πωγωνίου κατά τις πρώτες μέρες του πολέμου το Νοέμβριο του 1940.
Μετά λοιπόν από ένα σαμποτάζ στα Γιάννενα το Νοέμβριο του 1941, οι Ιταλοί συνέλαβαν αρκετούς Γιαννιώτες τους οποίους μετά από μία παρωδία δίκης τους μετέφεραν στην Ιταλία απ΄ όπου άλλοι απελευθερώθηκαν μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας και επέστρεψαν, άλλοι δε παρελήφθησαν από τους Γερμανούς για να οδηγηθούν στα στρατόπεδα της Γερμανίας για να απελευθερωθούν μετά το τέλος του πολέμου το 1945. Μεταξύ των ομήρων ήταν και εννιά μαθητές της Ζωσιμαίας Σχολής ηλικίας 16-18 ετών μερικοί των οποίων, κατά μαρτυρίες παλαιοτέρων, συμμετείχαν στο σαμποτάζ.

Οι συλληφθέντες μαθητές ήταν οι:
Σαμοθρακίτης Άρης,ετών 16
Χριστογιώργος Ιωάννης, ετών 17
Παπαδόπουλος Λεωνίδας, ετών 17
Σωτηριάδης Δημήτριος, ετών 16
Παπαδόπουλος Ιωάννης, ετών 17
Τσοκούτας Ιωάννης, ετών 16
Κωνσταντίνου Σπυρίδων, ετών 16
Μπερέσης Γεώργιος, ετών 17
Τσουκαλάς Γεώργιος, ετών 18

οι οποίοι στάλθηκαν στην Καλαβρία της Ιταλίας και μερικοί το 1943 συνέχισαν το «ταξείδι» στα στρατόπεδα της Γερμανίας.
Στα αρχεία του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού ανακαλύφθηκαν έγγραφα, τα οποία παρατίθενται, τα οποία αναφέρονται στην περιπέτεια τους και στην προσπάθεια να ενταχθούν στην βοήθεια τροφίμων του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού.

Μετάφραση του εγγράφου του Ερυθρού Σταυρού
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ ΤΟΥ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
Κύριοι,
Απαντώντας στην επιστολή σας του τρέχοντος μηνός, σας παραθέτουμε τα παρακάτω ονόματα των εννιά υπολοίπων Ελλήνων μαθητών ηλικίας 16-17 ετών που συνελήφθησαν στα Ιωάννινα και μετεφέρθηκαν στην Ιταλία τον μήνα Δεκέμβριο του 1942:
* Σαμοθρακίτης Άρης
* Χριστογιώργος Ιωάννης
* Παπαδόπουλος Λεωνίδας
* Σωτηριάδης Δημήτριος
* Παπαδόπουλος Ιωάννης
* Τσοκούτας Ιωάννης
* Κωνσταντίνου Σπυρίδων
* Μπερέσης Γεώργιος
* Τσουκαλάς Γεώργιος
Αυτοί οι νέοι απηλλάγησαν των κατηγοριών από το Συμβούλιο Πολέμου της Ιταλίας και αμέσως μεταφέρθηκαν στην Ιταλία και κρατήθηκαν στο Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως Φεραμόντι Ταρσίας στην Καλαβρία της Ιταλίας.
Σας παρακαλούμε να τους εντάξετε στους πίνακες των δικαιούχων πακέτων από τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό.
Σας ευχαριστούμε.