Το σχέδιο της σφεντόνας είναι του απόφοιτου της Ζωσιμαίας Σχολής
καθηγητή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών αλησμόνητου Βασίλη Καζάκου.
Ήταν ένας καθηγητής μας, Θεός σχωρέστον, που δεν είχε καταλάβει ότι ο Μεσαίωνας και οι μέθοδοί του είχαν περάσει πριν από αιώνες και στο παιδαγωγικό σύστημα Ήταν ο φόβος και ο τρόμος των συμμαθητών μας που είχαν την ατυχία να βρεθούν στο τμήμα του.
Εκείνος βέβαια τους θεωρούσε προνομιούχους, αλλά και αξίωνε να είναι όλοι τους υποδείγματα τόσο στη μάθηση όσο και στην άτεγκτη πειθαρχία που απαιτούσε και προσπαθούσε να επιβάλλει με ποινές και τιμωρίες κάθε είδους.
Ήταν κι ένας συμμαθητής μας, καλά να ΄ναι, που από το δημοτικό σχολείο θυμάμαι, διέπρεπε στην απαγγελία, αλλά παράλληλα και σε οτιδήποτε «ελευθέριο» και αντίθετο προς τις προδιαγραφές και τα δόγματα του κ. Καθηγητού.
Στις εθνικές επετείους το Γυμνάσιο οργάνωνε την απαραίτητη εορτή και βέβαια ο κ. καθηγητής με τους μαθητές του κατέβαλλε τις πιο φιλότιμες προσπάθειες ώστε οι δικοί του μαθητές να διαπρέπουν στην απαγγελία πατριωτικών και «εθνοπρεπών» στιχουργημάτων.
Μεγάλος ο προβληματισμός τώρα, για το λόγο ότι καλό θα ήταν την τιμητική αυτή διάκριση του απαγγέλλοντος να τη λάμβανε κάποιους από τους αριστούχους, που συνήθως ήταν ικανότατοι στην αποστήθιση (κοινώς παπαγαλία), όμως παντελώς ατάλαντοι στη δημόσια εκφορά του λόγου και μάλιστα στην απαγγελία και την απαιτούμενη σχετική ηθοποιία.
Αναπόφευκτα το γόητρο της τάξης καλούνταν για μια ακόμα φορά να αναδείξει ο συμμαθητής μας που προανέφερα με τις καλλιτεχνικές δυνατότητες.
Ήρθε η παραμονή της εθνικής επετείου και μαζευτήκαμε όλοι στη σάλα του ισογείου, στο παλιό «Ρουμανικό», όπου η σκάλα αποτελούσε το υπερυψωμένο βήμα, στο οποίο ανέβαινε ο ομιλητής και ο απαγγέλλων κάθε φορά.
Δίπλα από τη σκάλα «περίφροντις» και ανήσυχος ο κ. Καθηγητής κι αμέριμνος ν΄ ανεβαίνει ύστερα από εναγώνια υπόμνηση ο σύγχρονος Τυρταίος. Ύφος και στυλ που θα ζήλευε κι αυτός ο … Τσάρλι Τσάπλιν.
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΣΗΜΑΙΑΝ….
ακούγεται με θαυμαστή παρρησία και στόμφο ο τίτλος του ποιήματος.
Και ξαφνικά σιγή και ανησυχία. Τι συνέβη γιατί δε συνεχίζει;
Βάσκανος μοίρα ζήλεψε το επικείμενο άρτιο επίτευγμα και την αυτοϊκανοποίηση και του μαθητή, αλλά κύρια του καθηγητή.
Σκοτεινός πέπλος θάμπωσε τη μνήμη και θόλωσε το νου.
Αμήχανος και σοκαρισμένος ακούγεται να επαναλαμβάνει:
«Προς την σημαίαν…., προς την σημαίαν….»
Κι ο κ. καθηγητής κάθιδρος και πελιδνός να υποδεικνύει χαμηλόφωνα:
«Βγάλ΄ το χαρτί, βγάλ ΄το χαρτί… », υπονοώντας να συμβουλευτεί το χειρόγραφο του ποιήματος που είχε στην τσέπη του.
Κι ενώ ακούγαμε όλο και πιο άτονα την επαναλαμβανόμενη μηχανική απαγγελία του τίτλου, ο δυστυχής μαθητής άρχισε εναγώνια προσπάθεια ανεύρεσης «του χαρτιού» σε κάποια από τις τσέπες του με λαχτάρα και προσδοκία υπέρτερη απ΄ αυτήν του χρυσοθήρα.
Ανάμεικτα συναισθήματα ανάλογα με το ψυχικό απόθεμα του ακροατηρίου, μαθητών και καθηγητών, συμπασχόντων ή χαιρέκακων, διαπερνούσαν την αίθουσα μαζί με αντίστοιχους ψιθύρους και επιφωνήματα.
Οι τσέπες πολλές και γεμάτες, η αμηχανία κι ο εκνευρισμός διάχυτος, το διάστημα της αναμονής ατέλειωτο και η κορύφωση εντελώς απρόσμενη, σπαρταριστή.
Ψάχνοντας στη μέσα τσέπη και τραβώντας να βγάλει κάποιο χαρτί, ανέσυρε μπροστά στο κατάπληκτο φιλοθεάμον κοινό μια σφεντόνα, κοινώς λάστιχο, αντικείμενο απαγορευμένο για έναν καθωσπρέπει μαθητή, που χρησίμευε για το κυνήγι πουλιών.
Δεν κατάλαβα βέβαια γιατί ανάλογα επιτρέπεται και μάλιστα «με την άδεια της … Αστυνομίας» η χρήση δίκαννου στους κυνηγούς, ωστόσο εκείνο που έχει ενδιαφέρον τώρα είναι να φαντασθεί κανείς τη εικόνα του χώρου της σχολικής μας γιορτής.
Οι καγχασμοί και οι γέλωτες των μαθητών, αλλά και τα ευπρεπή μειδιάματα των υπολοίπων καθηγητών έρχονταν σε κάθετη (κατά τον τρέχοντα νεολογισμό) αντίθεση προς τη βλοσυρή και δυσοίωνη μορφή του κ. καθηγητού.
Περιττεύει κάθε εξιστόρηση των όσων επακολούθησαν.
Εκείνο που είναι σίγουρο είναι ότι η σημαία παρέμεινε χωρίς ευρύτερη προσφώνηση, ο άτυχος μαθητής χωρίς σφεντόνα και τιμωρημένος για καιρό, ο κύριος καθηγητής αμετανόητος, η δε τάξη του συνέχισε να χειμάζεται και να κακοπορεύεται. Άλλη φορά, αν έχουμε ευκαιρία, θα πούμε και για αυτά.
Κώστας Αρ. Πύρρος
Αναδημοσίευση από το περιοδικό ΖΩΣΙΜΑΔΕΣ.
Ο Κώστας Πύρρος ήταν Δικηγόρος απόφοιτος της Ζωσιμαίας Σχολής της τάξης που αποφοίτησε το 1960. Διατέλεσε Διευθυντής του περιοδικού ΖΩΣΙΜΑΔΕΣ από το 30ο μέχρι το 44ο τεύχος.
Ο Βασίλης Καζάκος ήταν καθηγητής Χαρακτικής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Μέλος του πρώτου και δευτέρου Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου μας και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του Περιοδικού ΖΩΣΙΜΑΔΕΣ από το 1ο μέχρι το 5ο τεύχος και από το 11ο μέχρι το 16ο τεύχος.