Εννοιολογικός διαχωρισμός των όρων «Πρότυπο Σχολείο» και «Ζωσιμαία Σχολή»

Το σχολείο που ίδρυσε η Αδελφότητα Ζωσιμαδών αποκαλείται, στη διαθήκη Νικολάου Ζωσιμά, «Δημόσιο Ελληνικό Σχολείο». Αργότερα – δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς – ονομάστηκε «Ζωσιμαία Σχολή» για δύο ουσιαστικούς λόγους: α) για να δηλώνεται ότι αυτό είναι το σχολείο που συνδέεται με το Κληροδότημα Νικολάου Ζωσιμά και υπέρ του οποίου διατίθενται τα έσοδα του χρημάτων που περιγράφονται στο Άρθρο Ε’ της διαθήκης Ν. Ζωσιμά και β) για να τιμηθεί η μνήμη των ιδρυτών και ευεργετών της Σχολής.

Το σύστημα των Προτύπων Γυμνασίων καθιερώθηκε το 1936. Τη χρονιά εκείνη η Ζωσιμαία Σχολή συμπλήρωνε 108 χρόνια ζωής και είχε καθιερώσει ήδη ένα εκπαιδευτικό σύστημα που βασίζονταν στους κανόνες της «αριστείας». Παράλληλες πορείες είχαν ακολουθήσει και τα άλλα Ιστορικά Σχολεία, η Βαρβάκειος και η Ιωνίδειος. Στην ουσία δηλαδή τα Ιστορικά Σχολεία δεν άλλαξαν το εκπαιδευτικό τους σύστημα όταν δημιουργήθηκε ο θεσμός των Προτύπων Σχολείων, απεναντίας δε  αποτέλεσαν το υπόδειγμα, το «Πρότυπο» για την δημιουργία των Προτύπων Γυμνασίων. Δεν πρέπει δε να θεωρείται τυχαίο ότι, πλην των 3 Ιστορικών Γυμνασίων, μόνο 3 Γυμνάσια, όλα κι όλα, λειτούργησαν σαν Πρότυπα Γυμνάσιο κι αυτά για πολύ περιορισμένο χρόνο: τα Ανάβρυτα για 39 χρόνια, η Ευαγγελική Σμύρνης για 13 χρόνια και το Β’ Γυμνάσιο Πατρών για 13 χρόνια.

Το όνομα «Πρότυπο» προστέθηκε στον τίτλο «Ζωσιμαία Σχολή» το 1937. Με την δημιουργία αυτού του, διοικητικής και γραφειοκρατικής φύσεως, όρου απλά νομιμοποιήθηκε το, από αιώνος και πλέον, ισχύον εκπαιδευτικό σύστημα της Ζωσιμαίας Σχολής που την ανέδειξε τη σε «μουσαίο λαμπτήρα του Γένους». Δηλαδή επισημοποιήθηκε και θεσμοθετήθηκε η εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων «κατά παρέκκλιση του προγράμματος που εφαρμόζεται στα άλλα σχολεία».  Είναι αυτονόητο ότι η Ζωσιμαία Σχολή (όπως και το Βαρβάκειο και η Ιωνίδειος) δεν ωφελήθηκε τίποτε, ούτε από την ένταξη της στο θεσμό των Προτύπων Σχολείων, ούτε από την προσθήκη στον τίτλο της λέξης «Πρότυπο». Μάλλον ζημιώθηκε απ’ αυτή την διοικητική μεταβολή. Από τότε η Ζωσιμαία, η Βαρβάκειος και η Ιωνίδειος απώλεσαν την εκπαιδευτική τους αυτοτέλεια και μετατράπηκαν σε άθυρμα στα χέρια των πολιτικών.

Από τα παραπάνω προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι οι έννοιες “Πρότυπο Σχολείο” και “Ζωσιμαία Σχολή” δεν είναι ταυτόσημες. Οποιοδήποτε από τα σχολεία της πόλης μας μπορεί να λειτουργεί ως «Πρότυπο» αρκεί να καλύπτει τις προϋποθέσεις που προβλέπονται από τον σχετικό Νόμο. Κανένα σχολείο όμως δεν νομιμοποιείται να φέρει τον τίτλο της ιστορικής Ζωσιμαίας Σχολής εάν δεν ικανοποιεί τα εξής προαπαιτούμενα: α) να λειτουργεί ως συνέχεια του ιστορικού σχολείου που ίδρυσε η αδελφότητα Ζωσιμαδών β) να διαθέτει τα εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά της ιστορικής Ζωσιμαίας Σχολής (Πρότυπο σχολείο) και γ) να είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το Κληροδότημα Νικολάου Ζωσιμά.