“αδελφοί ΖΩΣΙΜΑΔΕΣ οι γίγαντες της ευποιίας” από το λεύκωμα “Ηπειρώτες εθνικοί ευεργέτες – Ένα μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο” του Αναστάσιου Παπασταύρου 02

Συνεχίζουμε την αναδημοσίευση από το λεύκωμα “Ηπειρώτες εθνικοί ευεργέτες – Ένα μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο” του απόφοιτου της Ζωσιμαίας Σχολής πρώην Δημάρχου της πόλης των Ιωαννίνων Αναστάσιου Παπασταύρου που περιέχει ένα κεφάλαιο αφιερωμένο στους αδελφούς ΖΩΣΙΜΑΔΕΣ. Το κεφάλαιο αυτό έχει ήδη δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα μας σε μορφή PDF, αλλά λόγω του μεγέθους του αρχείου PDF δεν αναγιγνώσκεται εύκολα. Κάνουμε την αναδημοσίευση τμηματικά σε πιο ευανάγνωστη μορφή.
Η παρούσα αναδημοσίευση περιέχει τα εξής:

Ναός Ταξιαρχών Γραμμένο Ιωαννίνων
ΟΙ εκκλησίες των Ζωσιμάδων, Γιάννενα.
Εθνικό Νομισματικό Μουσείο, Αθήνα

ΝΑΟΣ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ, Γραμμένο Ιωαννίνων

Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική που κατασκευάστηκε το 1814, με οικονομική συνδρομή των αδερφών Ζωσιμάδων. Στο εσωτερικό της συναντώνται τρία εξαιρετικά ντοκουμέντα. Αριστερά και δεξιά της Ωραίας Πύλης, στο περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο, υπάρχουν δύο εικόνες που έστειλαν το έτος 1817 οι Ζωσιμάδες από τη Μόσχα, όπως αναφέρουν οι σχετικές επιγραφές τους. Στις μεγάλου μεγέθους αυτές αγιογραφίες (100×70εκ.) απεικονίζονται ο ‘‘Χριστός Παντοκράτωρ’’ και η ‘‘Παναγία Ελεούσα’’. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει ότι οι Ζωσιμάδες, αν και γεννήθηκαν, τόσο τα έξι αδέρφια, όσο και οι τρεις αδερφές τους στα Γιάννενα δεν ξεχνούσαν το Γραμμένο, τόπο καταγωγής του πατέρα τους. Το τρίτο ντοκουμέντο είναι ένας εξαιρετικός ενυπόγραφος πίνακας του περίφημου κρητικού αγιογράφου Θεόδωρου Πουλάκη (1622-1692) με θέμα ‘‘Η Μέλλουσα Κρίση’’ (130×80εκ). Δεν είναι γνωστό πότε και πώς βρέθηκε στο Γραμμένο το σπουδαίο αυτό έργο. Πιθανόν να είναι και αυτό δωρεά των αδερφών Ζωσιμάδων.
Το εκπληκτικό είναι ότι το 1819, τρία χρόνια μετά την ανέγερσή του, ο ναός των Ταξιαρχών ανακαινίστηκε και επεκτάθηκε με δαπάνη του … Μουχτάρ, του γιου του Αλή Πασά (!), που την περίοδο εκείνη έκανε το ίδιο για όλες τις χριστιανικές εκκλησίες της περιοχής που τότε εξουσίαζε.

 

 

ΟΙ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΩΝ ΖΩΣΙΜΑΔΩΝ, Γιάννενα

Και οι πέντε ναοί των Ιωαννίνων κάηκαν στα 1820, κατά την πολιορκία του Αλή Πασά, και ξανακτίστηκαν από τη Ζωσιμαία Αδελφότητα, αργότερα από το έτος 1837 (τον Άγιο Νικόλαο της Αγοράς ανέλαβε από ένα σημείο και έπειτα ο Γεώργιος Χατζηκώστας). Ακόμη οι Ζωσιμάδες ανήγειραν εκ βάθρων τη Μονή του Σωτήρος στο Νησί Ιωαννίνων, ενώ ευεργέτησαν τις μονές Ελεούσης, Αγίου Παντελεήμονα, Αγίου Νικολάου Σπανού και την εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, επίσης στο Νησί, καθώς και τους ναούς Αγίου Ιωάννη Μπονίλας (Ανατολής) Ιωαννίνων, Αγίου Νικολάου Μεσολογγίου, Αγίου Νικολάου Πωγωνιανής κ.ά. Όλα τα κωδωνοστάσια, σχεδόν, είναι μεταγενέστερα των ναών.

το Μουσείο στεγάζεται στο ‘‘Ιλίου Μέλαθρον’’, το μέγαρο του Ερρίκου Σλήμαν, που έκτισε ο Έρνεστ Τσίλλερ το 1880

ΕΘΝΙΚΟ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, Αθήνα

Οι Ζωσιμάδες είναι οι μεγαλύτεροι δωρητές του Νομισματικού Μουσείου Αθηνών. Η πλουσιότατη συλλογή, ιδιοκτησία της οικογένειας της ‘‘Ζωσιμαίας Αδελφότητας’’, που είναι ωστόσο έργο του Ζώη Ζωσιμά, θα αποτελέσει το βασικό πυρήνα της Συλλογής του Μουσείου. Θα γράψει, χαρακτηριστικά ο στρατηγός
Γεώργιος Λασσάνης προς το Γεώργιο Παπαλαζάρου (Λόγιος Ερμής 1889): « Εσσυλογίσθη – ο Ζώης Ζωσιμάς – να κάμη εν πράγμα, το οποίον μήτε καν εις τον νουν
τινός των ομογενών μας μέχρι τούδε ήλθεν, δηλαδή να συστήση Ταμείον Αρχαιολογικόν των όσων ήθελεν εμπορέσει να συνάξη λείψανα της Αρχαιότητος. Όθεν,
καταπολεμήσας δυσκολίας μεγαλωτάτας, έκαμεν συλλογήν χρυσών, αργυρών και χαλκίνων νομισμάτων…».

Η συλλογή αυτή περιλάμβανε περίπου 15.000 νομίσματα, αρχαία ελληνικά, μακεδονικά και ρωμαϊκά, αιγυπτιακά, βυζαντινά, ασιατικά, μεσαιωνικά, ρωσικά κλπ. Ακολούθησε όμως και νέα δωρεά, που ήταν η προσωπική συλλογή νομισμάτων του Νικολάου, καθώς και δωρεές του νομισματολόγου Παύλου Λάμπρου (1819-1887),
από τους Καλαρρύτες (πατέρας του ιστορικού Σπυρίδωνος Λάμπρου), ως και του αδερφού του, του αρτινού Κωνσταντίνου Καραπάνου (πολιτικός, αρχαιολόγος και γαμπρός του Χρηστάκη Ζωγράφου), ο οποίος δώρισε στο Μουσείο την πολύτιμη συλλογή της αρχαίας Δωδώνης και του ευεργέτη Πέτρου Πράτσικα, από τη Δρόβιανη της Βορείου Ηπείρου, ο οποίος επίσης πρόσφερε αξιόλογα νομίσματα. Αν κανείς αναλογισθεί ότι από τους πρώτους διευθυντές του ήταν ο πωγωνίσιος Διδάσκαλος του Γένους Γεώργιος Γεννάδιος (1842) και ο μετσοβίτης νομισματολόγος Αχιλλέας Ποστολάκας (1856- 1887), «… ο ήρωας κτίστης του μουσείου», όπως τον είπαν, ο οποίος για 30 χρόνια ήταν διευθυντής του, τότε άνετα μπορεί να ειπωθεί ότι το ίδρυμα θα μπορούσε να λέγεται “Ηπειρωτικό Νομισματικό Μουσείο”.

 

METAΛΛΙΑ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΤΩΝ ΖΩΣΙΜΑΔΩΝ
1. για τον Γουσταύο Αδόλφο της Σουηδίας (1621)
2. για την Μαρία Θηρεσία της Αυστρίας (1767)
3. για τον Κλάους Στορτζεμπέχερ του Αμβούργου (1401)
4. για τον Πέτρο Α΄ της Ρωσίας (1702)