“αδελφοί ΖΩΣΙΜΑΔΕΣ οι γίγαντες της ευποιίας” από το λεύκωμα “Ηπειρώτες εθνικοί ευεργέτες – Ένα μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο” ΖΩΣΙΜΑΙΑ ΣΧΟΛΗ, Γιάννενα του Αναστάσιου Παπασταύρου

Συνεχίζουμε την αναδημοσίευση από το λεύκωμα “Ηπειρώτες εθνικοί ευεργέτες – Ένα μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο” του απόφοιτου της Ζωσιμαίας Σχολής πρώην Δημάρχου της πόλης των Ιωαννίνων Αναστάσιου Παπασταύρου που περιέχει ένα κεφάλαιο αφιερωμένο στους αδελφούς ΖΩΣΙΜΑΔΕΣ. Το κεφάλαιο αυτό έχει ήδη δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα μας σε μορφή PDF, αλλά λόγω του μεγέθους του αρχείου PDF δεν αναγιγνώσκεται εύκολα. Κάνουμε την αναδημοσίευση τμηματικά σε πιο ευανάγνωστη μορφή.
Η παρούσα αναδημοσίευση περιέχει το απόσπασμα ΖΩΣΙΜΑΙΑ ΣΧΟΛΗ, Γιάννενα.

ΖΩΣΙΜΑΙΑ ΣΧΟΛΗ, Γιάννενα

Η Ζωσιμαία Σχολή είναι το αποκορύφωμα της ευεργεσίας των Ζωσιμάδων. Όλα ασφαλώς τα σχολεία που, κατά καιρούς, λειτούργησαν στα Γιάννενα πρόσφεραν
ανεκτίμητες υπηρεσίες, όμως πιο πάνω από όλα στέκεται η Ζωσιμαία Σχολή. Συνδέθηκε τόσο στενά με την πόλη των Ιωαννίνων, ώστε όταν έλεγε κανείς Γιάννενα
εννοούσε τη ‘‘Ζωσιμαία’’ και όταν έλεγε ‘‘Ζωσιμαία’’, η σκέψη του ερχόταν στα Γιάννενα. Ο αλύτρωτος Ελληνισμός για τρεις μεγάλες Σχολές μπορεί να καυχιέται:
για τη Ζωσιμαία, για τη Μεγάλη του Γένους Σχολή στην Κωνσταντινούπολη και για την Ευαγγελική Σχολή στη Σμύρνη. Τρανή απόδειξη της αξιοσύνης τους είναι το
γεγονός ότι το Πανεπιστήμιο Αθηνών δεχόταν τους απόφοιτους αυτών των Σχολών χωρίς εξετάσεις!
Η Σχολή ιδρύθηκε από τους Ζωσιμάδες στα 1828 και η αρχική της ονομασία ήταν “Γενικόν Ελληνικόν Σχολείον”. Στεγάστηκε σε κάποιο μικρό τούρκικο σπίτι που
βρισκόταν κοντά στην εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης, ακριβώς στο σημείο που βρίσκεται σήμερα το Ελισαβέτειο Δημοτικό Σχολείο. Εκεί παρέμεινε για τέσσερα
χρόνια και το 1832 εγκαταστάθηκε σε μια παλιά μεγάλη οικία, στη θέση που είναι σήμερα η παλαιά Ζωσιμαία Σχολή όπου λειτούργησε μέχρι το 1901.

ΠΑΛΑΙΑ ΖΩΣΙΜΑΙΑ ΣΧΟΛΗ, Γιάννενα
Το έτος 1901 ανατέθηκε στους μηχανικούς Περικλή Μελίρρυτο και Δημήτριο Χρηστίδη η εκπόνηση της μελέτης ανέγερσης του νέου κτιρίου της Ζωσιμαίας Σχολής. Το κτίριο, που θεμελιώθηκε το 1902, εγκαινιάστηκε στα 1905. Σαν καταλληλότερη μορφή επιλέχτηκε εκείνη του σχεδίου του κεντρικού κτιρίου του Πανεπιστημίου Αθηνών, ένα απο τα πιο χαρακτηριστικότερα έργα του Χανς Κρίστιαν Χάνσεν. Όπως ο Χάνσεν έτσι και ο Μελίρρυτος τόνισε την κεντρική είσοδο προς την ανατολική όψη με το ιωνικό δικιόνιο πρόπυλο, οι διαστάσεις του οποίου παραπέμπουν αμυδρά στις αναλογίες των Προπυλαίων της Ακρόπολης των Αθηνών, όπως και του Πανεπιστημίου.
Οι γιαννιώτες μηχανικοί δημιούργησαν ένα έργο με ανθρώπινη κλίμακα, κομψή κλασική γραμμή και ανάλαφρη πλαστική επεξεργασία. Το νέο κτίριο σχεδιάστηκε για να περιλαμβάνει 11 αίθουσες διδασκαλίας, μεγάλο αμφιθέατρο, πολλά γραφεία, εστιατόριο και πολλούς βοηθητικούς χώρους. Το οικοδόμημα βομβαρδίστηκε στον ελληνοϊταλικό πόλεμο και επισκευάστηκε κατά το έτος 1960, όμως η Ζωσιμαία Σχολή είχε ήδη εγκατασταθεί στο νέο της διδακτήριο στην οδό Βηλαρά, που κατασκευάστηκε στα 1957 σε σχέδια του σπουδαίου αρχιτέκτονα Πάτροκλου Καραντινού. Σήμερα στο διατηρητέο μέγαρο στεγάζονται εκπαιδευτικές μονάδες της μέσης εκπαίδευσης.

(Έγγραφο στα αριστερά) ΤΙΤΛΟΣ ΖΩΣΙΜΑΙΑΣ ΣΧΟΛΗΣ, 1852

Γενική Σχολή Ιωαννίνων, η των αοιδίμων Ζωσιμάδων

Ο Κωνσταντίνος Ιωάννου Βαρζόκας, ετών 19, από Καπεσόβου του Ζαγορίου, μαθητής της σχολής ταύτης, εδιδάχθη κατά το 1851 όλον και 1852, Φοινίσσας Ευριπίδου, Επτά επί Θήβας Αισχύλου, Νεφέλας και Πλούτον Αριστοφάνους, Ειδύλλια Θεοκρίτου, λογικήν και αρχάς μεταφυσικής, φυσικήν ήτοι μέχρι της ηλεκτρικής και Γαλλικά. Εις ταύτα δε πάντα έδιξεν εξεταζόμενος λίαν καλάς προόδους, και ων εκ των πλέον φιλοπόνων μαθητών και καλώς εκπληρούντων τα καθήκοντα αυτών. Το παρόν αποτελεί ενδεικτήριον προόδου.
Ο Σχολάρχης, Α. Σακελλάριος

(Έγγραφο στα δεξιά) ΤΙΤΛΟΣ ΖΩΣΙΜΑΙΑΣ ΣΧΟΛΗΣ, 1837

Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων
Πιστοποιώ διά του παρόντος ότι ο λογιώτατος Αναστάσιος Γούδας εις το πενταετές διάστημα, κατά το οποίον ως μαθητής διέτριψεν εις το σχολείον τούτον, εξηκολούθησε με όλην την ανήκουσαν ζέσιν και επιμμέλειαν τον δρόμον της σπουδής των εγκυκλίων μαθημάτων, Ελληνικών, Λατινικών, Ιταλικών και Γαλλικών. Ηκροάσθη δε και τας λοιπάς επιστήμας εις τους άλλους διδασκάλους, διαφυλάττων ενταυτώ την απαιτουμένην εις το επάγγελμα του τιμίαν διαγωγήν και
χριστοήθειαν, διό και εκδόθη αυτώ το παρόν εις ένδειξιν.
Ο διδάσκαλος της Ζωσιμαίας Σχολής, Γ. Κρανάς

 

ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΜΑΝΑΡΗΣ

Ο Σπυρίδων Μάναρης (1806-1866) είναι ο πρώτος γιαννιώτης γυμνασιάρχης της Ζωσιμαίας Σχολής, στην οποία δίδαξε επί τριάντα χρόνια. Οι γονείς του ήταν εύποροι και σπούδασε στην Καπλάνειο Σχολή, υπό τον Ψαλίδα. Μετά την καταστροφή των Ιωαννίνων κατά την πολιορκία τους επί Αλή Πασά, η οικογένειά του κατέφυγε στην Κέρκυρα, όπου ο νεαρός Σπυρίδωνας φοίτησε στην Ιόνιο Ακαδημία, στον κλάδο των μαθηματικών. Έγραψε πολλά βιβλία, από τα οποία η ‘‘Άλγεβρά’’ του θεωρείται κλασσικό και διδάχτηκε σε πολλά εκπαιδευτήρια του ευρύτερου ελλαδικού χώρου.
Επί των ημερών του η ‘‘Ζωσιμαία Σχολή’’ γνώρισε μεγάλη ακμή και ο ίδιος δέχτηκε πολλές τιμητικές διακρίσεις και είχε μεγάλη αναγνώριση από τους συμπατριώτες του. Η κόρη του παντρεύτηκε με τον πολωνό αρχιτέκτονα Σιγισμούνδο Μινέϊκο, ο οποίος ήταν ο αρχιμηχανικός της οθωμανικής διοίκησης των Ιωαννίνων. Καρπός του γάμου ήταν η πρωτότοκη Σοφία η οποία στην Πάτρα, όπου είχε εγκατασταθεί η οικογένειά της, γνώρισε και παντρεύτηκε έναν εμφανίσημο και λεξιπλάστη δικηγόρο, τον Γεώργιο Παπανδρέου, τον πρωθυπουργό, πατέρα και παππού των, επίσης πρωθυπουργών, Ανδρέα και Γιώργου Παπανδρέου.